Empatia to zdolność wczuwania się w stany emocjonalne innych osób i przyjmowania ich perspektywy. Jak myślicie, czy w dzisiejszym społeczeństwie jest ona dobrze rozwinięta, czy raczej tłamszona przez postęp i rozwój technologiczny? Książka Wiek empatii tłumaczy to zagadnienie, jednocześnie poruszając temat przeżywania emocji u zwierząt. Czy szympansy stosują strategię, aby piąć się w górę w hierarchii? Czy kapucynki rozumieją wartość pieniądza i potrafią współpracować z innymi?
Ale to już było…
Frans de Waal jest prymatologiem, ma duże doświadczenie w pracy nad emocjami u zwierząt. Napisał na ten temat kilka książek, sześć z nich ukazało się w języku polskim. Nie czytałam tylko pierwszej, Małpy i filozofowie. No i tak, jak de Waala biorę w ciemno, bo blisko mi do jego teorii i sposobu myślenia, tak trochę mam go już dosyć. Mam na myśli to, że wszystkie jego książki poruszają bardzo zbliżone zagadnienia, a przytoczone przykłady się powtarzają. Po pięciu jego książkach niektóre rzeczy znam na pamięć. Ale spokojnie, w tym roku wydał nową książkę – o płci, jest więc duża szansa, że treść będzie nowatorska. I z tego, co widziałam, zbiera dość skrajne opinie.
Książka Wiek empatii została napisana w 2009 roku, na język polski przełożono ją 10 lat później. Stąd moje stwierdzenie, że treść jest powtarzalna, bo, choć trochę okrojone, to niektóre tematy powtarzają się w jego nowszych publikacjach. Ale do rzeczy…
Wiek empatii – czy aby na pewno?
Wielką zaletą autora jest styl pisania. de Waala czyta się jak wykład, ale taki przyjemny, z ciekawymi przykładami i wtrąceniami. Szczególnie lubię jego porównania świata zwierząt do ludzi, są one zawsze bardzo trafne. W książkach autora bardzo podobają mi się wątki polityczne czy wzmianki o różnicach klasowych w społeczeństwach, sama raczej nie skupiam się na szczegółowych zachowaniach wpływowych osób, a jak się okazuje – można dojść do interesujących wniosków. Wiek empatii porusza te zagadnienia, choć jeśli temat interesuje Was bardziej – sięgnijcie po książkę Małpa w każdym z nas.
Największym problemem współczesności, gdy tak wiele grup ociera się o siebie na tej zatłoczonej planecie, jest przesadna lojalność względem swojego narodu, grupy czy religii. Ludzie są zdolni do głębokiej pogardy dla każdego, kto wygląda albo myśli inaczej od nich.
Książka opowiada o empatii w ogólnym jej znaczeniu, nie dzieli tego uczucia na występujące u ludzi albo zwierząt. Zwłaszcza że wiele przykładów podanych w książce jest uniwersalnych, a często jedno wynika z drugiego. Jest trochę o początkach badań emocji u zwierząt i fragment z trudnymi dziś do zaakceptowania badaniami nad empatią i strachem (choć krótki i z wcześniejszym ostrzeżeniem). Dowiadujemy się, jakie są relacje między różnymi gatunkami, a także w ich obrębie. Jak wyglądają relacje spokrewnionych osobników, a jak sobie obcych? Czy potrafią być względem siebie równie empatyczne, co dla swoich krewnych? Czy pomoc się opłaca, a jeśli tak, to czy w krótko- czy długoterminowej perspektywie? Wszystkiego dowiecie się z lektury.
Zaufanie to lubrykant, który pozwala na gładkie funkcjonowanie społeczeństwa. gdybyśmy musieli stale poddawać się testom, zanim byśmy się zdecydowali zrobić coś razem, nigdy niczego byśmy nie osiągnęli. Odwołujemy się na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń, aby postanowić, komu zaufać, czasem też opierając się na tym, co w ogóle wiemy o członkach naszego społeczeństwa.
Każdy de Waal jest dobry
Tego autora będę niezmiennie polecać, bo po prostu świetnie pisze i zawsze ma mocną argumentację (przy okazji: przypisy i bibliografia w Wieku empatii zajmują kilkadziesiąt stron). Jego książki są unikalnym połączeniem badań nad zwierzętami z psychologią i socjologią ludzi, uwielbiam to! Wiedza jest podana w przystępny sposób, a przykłady z życia wzięte tylko dodają wartości. Jeśli chcecie poczytać o życiu wewnętrznym zwierząt, a przede wszystkim o zachowaniach społecznych – to jest Wasz autor. I niezależnie od tego, po jaką książkę sięgniecie, dostaniecie porządną dawkę informacji.
Jeśli o mnie chodzi, Wiek empatii mi się podobał, choć ze wszystkich książek autora, które czytałam, wypadł gdzieś pośrodku. Zdecydowanie wyżej oceniłabym Bystre zwierzę, które kompleksowo porusza chyba wszystkie tematy z innych książek.
Wiek empatii. Jak natura uczy nas życzliwości. Frans de Waal. 2019. Copernicus Center Press. ISBN 9788378864196.
Dodaj komentarz